هوش مصنوعی یکی از رشته‌های پیشرفته و نوین علوم رایانه است که به طراحی و ساخت ماشین‌ها و سامانه‌هایی می‌پردازد که قادر به انجام وظایف هوشمندانه هستند. این وظایف می‌توانند شامل تشخیص چهره، ترجمه زبان، تولید متن و تصویر، پاسخگویی به سؤالات و بسیاری موارد دیگر باشند.

هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم‌ها و روش‌های یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی، پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشین و داده کاوی، سعی می‌کند تا الگوها، قوانین و منطق را از داده‌های موجود استخراج کند و بر اساس آن‌ها عمل نماید. کاربرد هوش مصنوعی در مباحث الهیات و معارف اسلامی چند جنبه دارد. یک جنبه آن استفاده از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار کمکی برای پژوهش، تحلیل، تفسیر و تولید دانش در این حوزه است. برای مثال، با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان:

• داده‌های علمی و دینی را جمع‌آوری، دسته‌بندی، خلاصه‌سازی و نمایش داد.
• منابع قرآنی، حدیثی، فقهی و کلامی را جستجو، تفسیر، ترجمه و تدبر کرد.
• رابطه بین آیات، روایات، احادیث و نظرات فقها و علما را شناسایی و بررسی کرد.
• پاسخگوی به سؤالات دینی با استفاده از سامانه‌های پرسش و پاسخ خودکار.
• شناسایی، استخراج و کاربرد الگوریتم‌های فقه و اصول فقه.

جنبه دیگر کاربرد هوش مصنوعی در مباحث الهيات و معارف اسلامي بحث دربارۀ جایگاه هوش مصنوعي در نظام علمي و فكري اسلامي است. برای مثال، با استفاده از هوش مصنوعي مي‌توان:

• نقش و جایگاۀ هوش مصنوعي در تمدّن سازي اسلامي را بررسي كرد.
• چالش‌هاي نظري و عملي هوش مصنوعي را شناسایي و پاسخ داد.
• الگوريتم‌هاي اخلاقي و قانوني هوش مصنوعي را تعريف و ارزيابي كرد.
• معيارها و شاخص‌هاي ارزشمندي هوش مصنوعي را تبيين و اندازه گيري كرد.

به طور کلی، هوش مصنوعی می‌تواند در حوزه علوم اسلامی نقش مهمی ایفا نماید. البته باید توجه داشت که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین هوش انسانی شود و فقط یک ابزار کمکی است. همچنین باید به چالش‌ها و خطرات احتمالی هوش مصنوعی در حفظ و حراست از دین و معارف اسلامی توجه کرد و با دیدگاه اسلامی به آن پاسخ داد.